Poradnik pierwszej pomocy – URAZY

Złamania , skręcenia, zwichnięcia – urazy kostno-stawowe

Co to jest złamanie?

Złamanie to przerwanie ciągłości kości – mówiąc najprościej. Złamanie może zostać wywołane przez działanie siły zewnętrznej – uraz, wypadek komunikacyjny, upadek etc oraz z przyczyn chorobowych – np. osteoporoza. Złamanie następuje wtedy pod wpływem ciężaru własnego ciała, przy zmianie pozycji przy podnoszeniu się – np. złamanie nadgarstków lub trzonów kręgów.

Co to jest zwichnięcie?

Zwichnięcie, skręcenie – te rodzaje obrażeń dotyczą stawów. Staw przy nadmiernym – niefizjologicznym przegięciu lub odkręceniu ulega uszkodzeniu. Dochodzi do jego nadwyrężenia w obrębie więzadeł i ścięgien oraz w skrajnych przypadkach do pęknięcia torebki stawowej. Z pękniętej torebki poza obręb stawu wylewa się maź stawowa odpowiedzialna za jego płynne ruchy. Brak odpowiedniego „smarowania” + uszkodzenie mechaniczne powodują stan zapalny i obrzęk. Dodatkowo nadwyrężone lub uszkodzone więzadła zmniejszają stabilność stawu i ograniczają jego ruchomość.

Jakie są rodzaje złamań?

Najprostszym różnicowaniem jest podział na złamania : OTWARTE i ZAMKNIĘTE

Złamania otwarte – mówimy o nich wtedy gdy odłam kostny przerywa ciągłość tkanki skórnej (kość widać na powierzchni skóry). Są to złamania skomplikowane, wymagające leczenia chirurgicznego, często zespoleń metalowymi elementami. Dodatkowo w wyniku przerwania ciągłości tkanki skórnej, często również uszkodzeń mięśni i nerwów – mamy odczyniana z raną. Zdarza się – w zależności od lokalizacji złamania, że takie rany obficie krwawią. Ranę opatrujemy tak, aby nie wepchnąć wystającego odłamu kości pod skórę. Staramy się ustabilizować i unieruchomić złamaną część ciała.

Wzywamy Zespół Ratownictwa Medycznego (999)

Złamanie zamknięte – złamane kości pozostają pod skórą. Nie znaczy to, że złamana kość nie może spowodować poważnych obrażeń. W tym przypadku również może dojść do poważnych uszkodzeń mięśni, nerwów czy naczyń krwionośnych.

Musimy pamiętać, iż wzdłuż kości długich przebiegają duże naczynia krwionośne. Ich uszkodzenie może prowadzić do poważnych krwotoków wewnętrznych. Szczególnie kość udowa.

Złamanie należy uwidocznić, i ustabilizować – unieruchomić. NIE WOLNO NASTAWIAĆ ZŁAMANYCH KOŚCI!

Pogotowie wzywamy gdy poszkodowany nie może się poruszać samodzielnie, lub gdy podejrzewamy złamanie kręgosłupa lub miednicy.

Jak postępować w przypadku podejrzenia złamania?

ZACHOWAĆ SPOKÓJ. Uwidocznić (odsłonić) uszkodzoną część ciała i zidentyfikować rodzaj złamania. W przypadku złamań otwartych poza unieruchomieniem należy założyć opatrunek – w miarę możliwości jałowy. Następnie kończynę ustabilizować, uspokoić poszkodowanego i wezwać pomoc. Nie podajemy niczego do jedzenia, nie poimy obficie. Można podać wodę do opłukania ust. Tego typu złamanie niemal zawsze wymaga leczenia operacyjnego.

Złamanie zamknięte – uwidocznić, unieruchomić. Jeżeli poszkodowany nie ma większych problemów z poruszaniem się – zgłaszamy się do ambulatorium urazowego lub do szpitala z odziałem urazowo – ortopedycznym. Znaczną większość złamań zamkniętych, udaje się opatrzyć w ramach poradni urazowej.

Kiedy wezwać pogotowie ratunkowe?

• Złamanie otwarte
• Masywne krwawienie
• Brak możliwości poruszania się
• Uraz w obrębie kręgosłupa lub miednicy
• Mechanizm urazu wskazuje na poważne towarzyszące obrażenia (upadek, potrącenie, wypadek komunikacyjny)